Podczas pierwszych 5 miesięcy dziecko rośnie mniej więcej ¼ swojej długości urodzeniowej i prawie podwaja wagę, jaką miało przy urodzeniu! Jego skóra jest różowa i jędrna, ciało zaokrąglone i sprężyste. Ruchy stają się bardziej celowe dziecko sięga po zabawkę, utrzymuje główkę, wydaje dźwięki – i uśmiecha się do siebie.
Taki rozwój możliwy jest dzięki współdziałaniu wszystkich zmysłów. Jednak dziecko jest jeszcze niemowlęciem i nie powinnaś próbować karmić go łyżeczką. Najczęściej do 4 miesiąca dziecko odnajduje już swój rytm – być może przesypia już nawet całą noc.
Co dziecko już potrafi
Słyszenie i patrzenie
Dziecko w wieku 2 miesięcy słyszy gorzej niż w chwili narodzin. Jednak w 3 i 4 miesiącu czyni znowu postępy, może przede wszystkim połączyć obraz z dźwiękiem. Niezwykle rozwija się ostrość widzenia – wprawdzie widzi jeszcze nieco rozmazane kontury, może jednak rozróżniać rysy twarzy. W pierwszych tygodniach nie panuje jeszcze nad swoimi oczami: zezowanie i patrzenie skrzyżne są całkowicie normalne. Na początku musi fiksować wzrok, aby coś zobaczyć i potrzebuje odstępu około 25 cm. Pod koniec 4 miesiąca nie tylko może śledzić wzrokiem ruchy w tej odległości, ale może także oglądać przedmioty, które poruszają się z dala od niego lub w jego kierunku. Przy rozpoznawaniu znanych twarzy pomaga mu dźwięk głosu.
Ruchy stają się bardziej celowe
Równolegle przebiega rozwój motoryczny dziecka. Traci ono wiele odruchów wrodzonych. Dziecko rozciąga się i rozluźnia. W wieku 2 miesięcy ciągle otwiera się piąstka, może chwytać rzeczy i porusza się, ale nie wypuszcza już nic z dłoni. Dziecko może unieść głowę tylko na kilka sekund. W 3 miesiącu uczy się poruszać kończynami, nie poruszając przy tym całym ciałem. Dzięki temu może przewrócić się na bok i o wiele lepiej chwytać. Odkrywa, że jego ręce są znakomitą zabawką, ogląda je, ssie, wyciąga po przedmioty. Pod koniec 4 miesiące sięga celowo po przedmioty, nie może ich jednak utrzymać. Ten ruch jest ułatwiony dzięki lepszej kontroli ciała: dziecko podnosi głowę mniej więcej o 90 stopni i utrzymuje ją, gdy się je posadzi.
To działa pobudzająco
Dziecko jest jeszcze dość niezaradne. Jednak już pod koniec 4 miesiąca może uporządkować swoje otoczenie i zdziałać coś rączkami. Także ciało staje się bardziej ruchliwe, ale nie może jeszcze całkowicie zmienić pozycji. Dlatego najważniejsze są ćwiczenia, przy których jesteś aktywnym partnerem: podajesz dziecku zabawkę do ręki, masujesz jego małe ciałko lub trzymasz je podczas pływania. To wspaniale, jeśli możesz karmić wyłącznie piersią. Jednak dziecko potrzebuje stosunkowo dużo spokoju i snu, aby przetworzyć wszelkie nowe informacje.
Chwytanie i trzymanie
Dziecko bawi się teraz najlepiej w pozycji na plecach, ponieważ w ten sposób ma największy kąt widzenia i dużą swobodę ruchów. Najczęściej leży jeszcze w łóżeczku. Jego technika chwytania staje się coraz lepsza. W drugim miesiącu możesz mu włożyć zabawkę w dłoń, ponieważ potrafi już ją mocno trzymać. Najlepsze są lekkie zabawki, które wydają dźwięki, takie jak grzechotki, pluszowe zwierzaki z dzwonkami lub pierścień-grzechotka. Twoje dziecko odkrywa, że dzięki jego ruchom powstają dźwięki – i jest tym zafascynowane. W trzecim miesiącu możesz zawiesić nad łóżkiem w zasięgu ręki dziecka ruchomą zabawkę w kształcie trapezu – sznur, na którym wiszą różne zabawki, dzwoneczki, i koraliki. Dziecko może po nie sięgać, wprawiać w ruch, wywoływać dźwięki i ruch. W czwartym miesiącu dziecko będzie rzeczywiście chwytało. Przymocuj nad jego łóżeczkiem mocną zabawkę, która nie zerwie się pod wpływem ruchu. Możesz mu także podawać inne przedmioty. Piszczące gumowe zwierzaki mogą także wydawać ciekawe odgłosy.
Muzyka, która uspokaja
Wraz z rozwojem słuchu dziecko staje się bardziej wrażliwe na muzykę. Pozytywka w miękkiej osłonce należy więc do „wyposażenia podstawowego” dla każdego dziecka. Możesz tak wbudować jej melodię do planu dnia, że staje się to drobnym rytuałem. Możesz włączać pozytywkę podczas zasypiania lub podczas odbijania się po jedzeniu. Dzięki powracającej melodii dzień ma dla dziecka pewną strukturę. Więcej niż jedna pozytywka może działać na dziecko myląco – jednak w samochodzie czy w wózku może być dodatkowa „melodyjka podróżna”. Nie pozostawiaj jednak muzyki tylko maszynom – nie ma dla dziecka piękniejszego dźwięku niż Twój głos. Śpiewaj mu piosenki, w zależności od nastroju – wesołe, uspokajające lub pocieszające. Ogranicz się do wąskiego repertuaru, dzięki temu dziecko będzie rozpoznawało piosenki, co będzie miało nań pozytywny wpływ.
CZYTAJ DALEJ: Rozwój niemowlęcia między 4. a 8. miesiącem.
Autor: Emilia Jaśniewska
Położna, konsultant snu dziecka. Autorka licznych artykułów parentingowych dot. karmienia piersią, pielęgnacji i rozwoju niemowląt. Na co dzień pracuje w prywatnym szpitalu w Warszawie. Współpracuje z pionierską Szkołą Narodzin Jeannette oraz koordynuje działania rozpowszechniające zastosowanie najlepszych praktyk w położnictwie. Wykładowca ponad trzydziestu konferencji dla położnych oraz wykładów i warsztatów dla przyszłych i obecnych rodziców.