Higiena jamy ustnej u najmłodszych

Jeśli ząb mleczny jest zaatakowany przez próchnicę, może on zarażać nie tylko sąsiednie zęby mleczne, ale i wyrzynające się zęby stałe. Jeżeli ząb mleczny musiał zostać usunięty zanim wyrżnął się ząb stały, pozostałe zęby mleczne przesuwają się w kierunku powstałej szczeliny. Z tego powodu zęby stałe nie mogą później swobodnie rosnąć. Dochodzi do nieprawidłowego ustawienia zębów, które można skorygować tylko dużym nakładem sił i czasu.

Chociaż w ostatnim czasie zaznaczyła się tendencja poprawy stanu uzębienia, wiele dzieci już w wieku 3-4 lat ma olbrzymie problemy z uzębieniem. Niekiedy zanim wszystkie zęby mleczne się wyrżną, niektóre z nich już są zaatakowane przez próchnicę. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest spożywanie wielu słodkich pokarmów i napojów oraz brak higieny jamy ustnej. Stomatolodzy proponują program profilaktyki, składający się z następujących podstawowych reguł:

- zdrowe odżywianie;
- stosowanie preparatów fluoru;
- regularne wizyty u stomatologa;
- systematyczna pielęgnacja i czyszczenie zębów.

Zdrowe odżywianie

Zróżnicowana dieta korzystnie wpływa na budowę i stan uzębienia. Do budowy zębów potrzebne są przede wszystkim minerały (wapń, fosfor, żelazo), witaminy i pierwiastki śladowe, do których zalicza się fluor. Te substancje znajdują się w chlebie pełnoziarnistym, mleku i jego przetworach, jarzynach, jak marchew i kalarepa oraz w orzechach.

Stosowanie preparatów fluoru

Fluor wzmacnia szkliwo zębów i czyni je opornym na atak kwasów wytwarzanych przy udziale bakterii. Preparaty zawierające fluor powinno się już w pierwszych dniach życia stosować. Przyjmowane w zalecanych dawkach są skuteczne i nieszkodliwe.

Bardzo ważne jest rozpoczęcie czyszczenia uzębienia już od chwili, kiedy pojawią się pierwsze zęby. Niezbędna w tym celu będzie szczoteczka silikonowa masująca dziąsła.

 Regularne wizyty u stomatologa

Rodzice ze swoim dzieckiem już we wczesnym dzieciństwie (od momentu pojawienia się pierwszego ząbka) powinni odwiedzać stomatologa dwa razy w roku. W ten sposób dziecko wcześnie uczy się prawidłowych zachowań zdrowotnych. Profilaktyka ta pozwoli podjąć też ewentualne leczenie we właściwym czasie.

Pielęgnacja i czyszczenie zębów

Mikroorganizmy, które osiedlają się na powierzchni zębów wśród resztek pokarmu i śliny, rozkładają cukier zawarty w pożywieniu i wytwarzają kwasy. Prowadzi to do rozpuszczenia substancji mineralnych zębów i ich niszczenia. Zęby powinno się szczotkować przynajmniej dwa razy dziennie. Najważniejsze jest mycie zębów przed snem, po ostatnim posiłku. Dzieci powyżej szóstego. miesiąca życia nie powinny już zasypiać z piersią lub butelką w buzi. W czasie snu zmienia się skład śliny, staje się ona, lepka, gęsta i nie oczyszcza ona już tak skutecznie zębów i jamy ustnej. Warto zwrócić uwagę, żeby dziecku nie podawać mleka (a zwłaszcza słodzonych napojów!) w trakcie zasypiania, ponieważ przyczynia się to do powstania i bardzo szybkiego rozwoju tzw. próchnicy butelkowej.

Higienę jamy ustnej dobrze jest rozpocząć jeszcze przed wyrżnięciem się pierwszego zęba. Delikatne przecieranie dziąseł i języka (np.: silikonową nakładką na palec) pozwala pozbyć się osadu i resztek pokarmu, dzięki temu przyzwyczajamy dziecko co późniejszych zabiegów higienicznych.

Wszystkie czynności wykonujemy ostrożnie, ponieważ błona śluzowa niemowlęcia jest wrażliwa na urazy mechaniczne. Szczotkowanie należy rozpocząć po pojawieniu się pierwszych zębów. Na początku dobrze jest używać szczoteczki nakładanej na palec, którą następnie należy zamienić na miękką szczoteczkę o małej główce z niewielka ilością (ziarenko groszku) pasty do zębów przeznaczonej dla dzieci. Prawidłowa higiena jamy ustnej powinna obejmować nie tylko mycie zębów i bezzębnych części dziąseł, ale także czyszczenie języka. Warto ten nawyk wprowadzać już u najmłodszych.

Autor: Emilia Jaśniewska

Położna, konsultant snu dziecka. Autorka licznych artykułów parentingowych dot. karmienia piersią, pielęgnacji i rozwoju niemowląt. Na co dzień pracuje w prywatnym szpitalu w Warszawie. Współpracuje z pionierską Szkołą Narodzin Jeannette oraz koordynuje działania rozpowszechniające zastosowanie najlepszych praktyk w położnictwie. Wykładowca ponad trzydziestu konferencji dla położnych oraz wykładów i warsztatów dla przyszłych i obecnych rodziców.